Sąd Apelacyjny Białystok: 200 000zł zadośćuczynienia dla córek za śmierć matki.

Odszkodowania Lublin Radca Prawny:

I ACa 655/17, Zasądzanie podobnych kwot tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej. Funkcja odszkodowania przewidzianego w art. 446 § 3 k.c. - Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 29 grudnia 2017 r.

I ACa 655/17

1. W przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzone podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej. Uogólniając, sądy powinny w miarę możliwości dokonywać jednolitej oceny podobnych przypadków.

2. Odszkodowanie przewidziane w art. 446 § 3 k.c. służy zrekompensowaniu - choćby częściowemu - uszczerbku szczególnego rodzaju w postaci znacznego pogorszenia sytuacji życiowej wskutek śmierci osoby najbliższej, a nie naprawieniu tradycyjnie rozumianej szkody.

Przez sytuację życiową, w rozumieniu art. 446 § 3 k.c., należy rozumieć ogół czynników składających się na położenie jednostki, także trudno wymierzalne wartości ekonomiczne.

Pogorszenie sytuacji życiowej polega więc nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie realnej możliwości samej stabilizacji warunków życiowych lub ich realnego polepszenia w przyszłości.

Nie można jednak nie zauważać, że w ich przypadku śmierć matki skutkowała koniecznością adaptacji w nowym środowisku. Z rodziną K. przed tragicznym zdarzeniem powódki widywały się jedynie cztery, pięć razy w roku na okazjonalnych spotkaniach rodzinnych. Co więcej, konieczność adaptacji nastąpiła w momencie, gdy dziewczęta zaakceptowały partnera matki, zaczęły traktować go jak ojczyma.

O ciepłym stosunku partnera matki do dziewcząt świadczą jego spontaniczne zeznania, kontakt utrzymywany z nimi po śmierci matki. Ojciec nie był i nie jest obecny w ich życiu. Kwota zadośćuczynienia winna więc uwzględniać tę szczególną sytuację. Inny jest wymiar cierpienia dziecka, które przepracowuje bolesną stratę rodzica z drugim z rodziców, w znanym i bezpiecznym środowisku, a inny - większy, zdaniem Sądu, jest rozmiar cierpienia dziecka, które wraz z traumą związaną po stracie najbliższej osoby, musi zmierzyć się z koniecznością przystosowania do nowego środowiska.

Wysokość zadośćuczynienia winna, zdaniem Sądu Okręgowego, uwzględniać także wyjątkowo traumatyczne okoliczności samego zdarzenia: na oczach córek matka ulega wypadkowi i na oczach córek faktycznie umierała. One same również znalazły się w bezpośrednim niebezpieczeństwie utraty życia. Szły bowiem przed matką, która w ostatniej chwili miała je pchnąć ręką w bok. Cierpienie psychiczne wynikające z poczucia bezradności w takiej sytuacji, połączone z dramatyzmem całego zdarzenia, było u powódek ogromne. Musiały one zmierzyć się nie tylko z poczuciem nieodwracanej straty najbliższej osoby, ale także z fizycznością śmierci w całym jej okrucieństwie. Bycie naocznym świadkiem tragicznego i nagłego umierania matki nie zostało powódkom oszczędzone.

Trzecim wreszcie czynnikiem wpływającym na konieczność przyznania powódkom zadośćuczynienia w wysokości wyższej niż dotychczas, jest wyjątkowo silna więź jaka łączyła matkę z córkami. Tę wyjątkowość dostrzegał każdy, kto zetknął się z W. P. Była ona osobą całkowicie poświęconą córkom, wręcz nadopiekuńczą i wyjątkowo troskliwą, dbającą o wszystkie ich potrzeby. M. A. (1) wprost stwierdził, że nigdy nie widział tak wielkiego zaangażowania rodzica. Przy nieustającej obecności matki w życiu powódek, tym boleśniejsza była jej strata. O stanie psychicznym powódek po śmierci matki najpełniej stanowi opinia biegłej psycholog, której wnioski Sąd przejął jako własne. Z opinii wynika niezbicie, iż młodsza córek wymaga ciągłej, intensywnej terapii psychologicznej, z uwagi na syndrom stresu pourazowego i jego wtórne następstwa, nieprzepracowanie żałoby. Znamiennym jest, że N. po śmierci matki dotykały różnego rodzaju tiki będące wyrazem lęku i napięcia. Starsza z córek również nie osiągnęła pełnej równowagi psychicznej, gdyż tłumi własne emocje, a obrazy z tragicznego wypadku powodują, że nie chce wspominać matki, rozmawiać o niej, nie planuje swojej przyszłości. R., stwierdził, że pomimo upływu trzech lat, a więc czasu, w którym znakomita większość osób przechodzi przez wszystkie etapy żałoby, powódki takiej drogi jeszcze nie przeszły. Opinia biegłej psycholog określająca stan dziewczynek po tragedii jako totalny kryzys, koresponduje w pełni z zeznaniami zarówno Z. P., jak i W. K. - psychologami prowadzącymi wcześniej terapie powódek. Nie sposób także nie zauważać, iż śmierć matki nastąpiła w momencie, gdy dziewczynki zaadaptowały się w nowym środowisku, gdzie rozpoczęły naukę. Konieczność kolejnej adaptacji w przeciągu kilku miesięcy czyni cierpienie powódek wynikające ze śmierci matki dotkliwszym.

Zdaniem Sądu, wysokość przyznanego powódkom zadośćuczynienia winna być więc uzupełniona o kwoty po 130.000 zł. Taka wysokość zadośćuczynienia z dotychczas wypłaconymi kwotami po 40.000 zł spełni rolę kompensacyjną zadośćuczynienia, a przede wszystkim w pełni uwzględni zarówno okoliczności samego zdarzenia, w którym powódki brały udział, ich sytuację rodzinną, niezwykle silne związki z matką, wreszcie skutki jakie tragedia wywołała w ich w osobowości.

W pozostałej części żądanie powódek o zadośćuczynienie uznał za nie przystające do realnego poziomu życia społeczeństwa. Tym samym żądanie zadośćuczynienia uzupełniającego w kwotach przekraczających 130.000 zł na rzecz każdej z powódek, uznał za niezasadne i oddalił.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest bezzasadna i podlega oddaleniu, natomiast apelacja powódek zasługuje na uwzględnienie w części i pociąga za sobą częściową zmianę zaskarżonego wyroku.

Sąd Apelacyjny podziela i uznaje za własne ustalenia faktyczne Sądu Okręgowego odnoszące się nie tylko co do samego przebiegu tragicznego w skutkach zdarzenia drogowego, w następstwie którego śmierć poniosła matka małoletnich powódek, ale także jego następstw i przewidywanych konsekwencji, rzutujących na ich dalsze życie.

Sąd Okręgowy prawidłowo przyjął, że krzywda powódek wyraża się nie tylko w bezpowrotnym zerwaniu więzi rodzinnych z kochającą i bezgranicznie oddaną im matką, ale także w tym, że była ona jedynym rodzicem, na którym mogły polegać, gdyż ojciec nie uczestniczył faktycznie w ich życiu i w żaden sposób nie okazał im wsparcia w tych tragicznych okolicznościach. Trafnie zatem Sąd Okręgowy zauważył, że śmierć matki była dla tych dzieci równoznaczna z rozpadem rodziny, jedynej, jaką do tej pory posiadały. Nie może również budzić wątpliwości, że w rozpoznawanej sprawie zaistniały także inne, szczególne okoliczności potęgujące cierpienia powódek, związane z okolicznościami samej śmierci zmarłej, praktycznie na oczach jej małoletnich dzieci, wskutek bulwersującej nieodpowiedzialności nietrzeźwego sprawcy wypadku drogowego.

W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd Okręgowy szczegółowo omówił też negatywne konsekwencje, jakie w obecnym i przyszłym życiu powódek będą skutkiem przedmiotowego zdarzenia. Wystarczy przypomnieć, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż powódki do tej pory nie osiągnęły jeszcze równowagi emocjonalnej po śmierci matki, gdyż mimo upływu trzech lat nie przeszły jeszcze wszystkich etapów żałoby.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego, przytoczone okoliczności dają uzasadnione podstawy do przyjęcia, że w przypadku małoletnich powódek rozmiar krzywdy spowodowanej tragiczną śmiercią matki jest istotnie wyższy niż w podobnych przypadkach śmierci matki małego dziecka, w których jednak dziecko znajduje oparcie w drugim kochającym je rodzicu.

Sąd Apelacyjny podziela pogląd, że w przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzone podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej. Uogólniając, sądy powinny w miarę możliwości dokonywać jednolitej oceny podobnych przypadków (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 kwietnia 2015 r., III CSK 173/14).

Aktualna praktyka orzecznicza wskazuje, że ostatecznie zasądzone sumy zadośćuczynienia w razie śmierci jednego z rodziców małoletniego dziecka oscylują wokół kwot 100.000 - 200.000 zł.

Mając na względzie, że w niniejszej sprawie zaistniały jeszcze inne, dodatkowe okoliczności potęgujące cierpienie małoletnich powódek, o których wyżej była mowa, Sąd Apelacyjny uznał, że "odpowiednią" sumą zadośćuczynienia za doznaną krzywdę w rozumieniu art. 446 § 4 k.c. w odniesieniu do każdej z powódek będzie kwota 200.000 zł. W konsekwencji zaskarżony wyrok wymagał korekty w punktach I i V przez podwyższenie zasądzonych w nich kwot do 160.000 zł.

Sąd Apelacyjny podziela natomiast ocenę Sądu Okręgowego, że kwoty zasądzone w punktach III i VII spełniają kryteria "stosownego" odszkodowania z tytułu znacznego pogorszenia sytuacji życiowej powódek. Ostatecznie odszkodowania z tego tytułu wyniosły po 60.000 zł na rzecz każdej z powódek.

W ocenie Sądu Apelacyjnego, powyższe sumy uwzględniają z jednej strony bezsprzeczny fakt, iż matka powódek nie była osobą dobrze sytuowaną. Osiągała skromne dochody i oceniając rzecz rozsądnie trudno byłoby oczekiwać, że w przyszłości te dochody znacząco wzrosną, a co za tym idzie istotnie zwiększą się też jej możliwości pomocy córkom w wymiarze czysto finansowym.

Z drugiej jednak strony wypada dostrzec, że była ona bardzo oddaną dzieciom matką, dokładała wszelkich starań, by zaspokoić wszystkie usprawiedliwione potrzeby córek. Istnieją zatem podstawy do przyjęcia, że wspierałaby je zarówno w okresie dorastania, jak i później w dorosłym życiu. Doświadczenie życiowe podpowiada, że także niezamożne matki starają się pomóc swym dzieciom w ich sytuacji życiowej, chociażby podejmując się bezpłatnie opieki nad wnukami, umożliwiając tym samym powrót córkom do aktywności zawodowej po urodzeniu dziecka.

Odszkodowanie przewidziane w art. 446 § 3 k.c. służy zrekompensowaniu - choćby częściowemu - uszczerbku szczególnego rodzaju w postaci znacznego pogorszenia sytuacji życiowej wskutek śmierci osoby najbliższej, a nie naprawieniu tradycyjnie rozumianej szkody. Przez sytuację życiową, w rozumieniu art. 446 § 3 k.c., należy rozumieć ogół czynników składających się na położenie jednostki, także trudno wymierzalne wartości ekonomiczne. Pogorszenie sytuacji życiowej polega więc nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie realnej możliwości samej stabilizacji warunków życiowych lub ich realnego polepszenia w przyszłości.

Nie ulega wątpliwości, że sytuacja życiowa powódek po utracie matki uległa znacznemu pogorszeniu, skoro nie mogą już liczyć na jej pomoc i wsparcie w dalszym życiu, jakiego mogły się od niej spodziewać w chwilach wymagających takich zachowań.

Mając powyższe na względzie, Sąd Apelacyjny orzekł, jak w sentencji na podstawie art. 385 i 386 § 1 k.p.c.

O kosztach procesu w instancji odwoławczej orzeczono na zasadzie art. 100 k.p.c., znosząc je wzajemnie między stronami.

O nieuiszczonych kosztach sądowych w postępowaniu apelacyjnym rozstrzygnięto zgodnie z art. 113 ust. 1 i 2 u.k.s.c.

(...)

Odszkodowania Radca Prawny:

Zapewniamy profesjonalną pomoc prawną (Adwokata, Radcy Prawnego) poszkodowanym w wypadku drogowym, któzy stracili bliską osobę.

Oferujemy darmowe porady prawne z odszkodowań, przed podpisaniem umowy, bezpłatna pomoc prawna odszkodowania - dotyczy tylko spraw o odszkodowanie za śmierć bliskiej osoby ewentualnie uszczerbek na zdrowiu, doznane urazy.

W sprawach o odszkodowanie z OC reprezentujemy klientów z całej Polski, także z obszaru apelacji Białostockiej (Sądy Okręgowe Łomża, Białystok, Olsztyn, Suwałki, Ostrołęka).

Sprawy o odszkodowania prowadzą tylko adwokaci, radcy prawni, z dużym doświadczeniem w ,,odszkodowaniach,, i wąską specjalizacją z odszkodowań po wypadku, w któym bliska osoba poniosła śmierć. Odszkodowania Adwokat, Radca Prawny, wypadki drogowe, Łomża, Białystok, Olsztyn, Suwałki.

Odszkodowania Lublin Radca Prawny:

Adwokat odszkodowania Białystok, Adwokat Łomża odszkodowania z OC, Adwokat Olsztyn odszkodowania powypadkowe, Odszkodowania Radca Prawny białystok, Odszkodowania Radca Prawny Łomża, Odszkodowania Radca Prawny Olsztyn, Suwałki Radca Prawny od odszkodowań, Suwałki Adwokat do spraw odszkodowawczych, darmowa porady prawne w sprawie o odszkodowanie, opinie dotychczasowych klientów.