Renta z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej art. 446 § 2 Kodeksu Cywilnego:

Obok kosztów pogrzebu, odszkodowania, zadośćuczynienia, osobom bliskim zmarłemu często przypisana jest możłiwość wystąpienia o rentę odszkodowawczą.

Podstawą prawną do wystąpienia o rentę z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej po osobie zmarłej w wypadku komunikacyjnym jest art. 446 § 2 Kodeksu Cywilnego.

KONSTRUKCJA PRAWNA ROSZCZENIA:

Przepis ten przyznaje prawo do renty osobom:

-wobec których zmarły w wypadku miał obowiązek alimentacyjny przewidziany ustawowo.

-bliskim na rzecz których zmarły dobrowolnie i stale przeznaczał środki na utrzymanie, jeżeli przemawiają za tym zasady współżycia społecznego.

Obowiązek alimentacyjny wynika z przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Roszczenie o rentę przysługuje poszkodowanemu, uprawnionemu do renty wobec zakładu ubezpieczeń który ponosi odpowiedzialność cywilną za sprawcę zdarzenia (ew. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(.

Jest to renta oddzielna od renty rodzinnej, jednak przyznanie renty z ZUS lub KRUS ma wpływ na przyznanie i wymiar renty z OC przez Sąd.

I PK 298/07 - Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2008 r.

Przyznanie renty rodzinnej wypadkowej z ubezpieczenia społecznego nie przesądza o zasadności roszczeń uzupełniających na podstawie Kodeksu cywilnego.

Roszczenie o zasądzenie renty ma charakter odszkodowawczy, ma na celu kompensować korzyści, jakie uprawniony utracił przez śmierć poszkodowanego a oparte jest w budowie na roszczeniu alimentacyjnym, przewiduje podobne kryteria wymiaru.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r. II CK 360/02

1. Celem renty odszkodowawczej, o jakiej mowa w art. 446 § 2 k.c., jest naprawienie szkody polegającej na tym, że uprawniony do alimentów nie może ich uzyskać wobec śmierci zobowiązanego. Osoba odpowiedzialna za szkodę powinna zatem zapłacić odszkodowanie odpowiadające kwocie, jaką zobowiązany alimentował uprawnionego.

2. Inne są przesłanki zasądzenia renty, określonej w art. 446 § 2 k.c., a inne względy decydują o przyznaniu i wysokości odszkodowania, o jakim mowa w art. 446 § 3 k.c.

Odszkodowanie wiąże się z pogorszeniem sytuacji majątkowej uprawnionego. To pogorszenie wyrównuje renta odszkodowawcza.

3. Nie wysokość opodatkowanych zarobków decyduje przy obliczaniu renty, o której mowa w art. 446 § 2 k.c., lecz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

4. Jedynie dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.). Inne dokumenty, w tym zeznania podatkowe czy też zaświadczenia pracodawcy prywatnego, takiego waloru nie mają i stanowią dowód równorzędny z dowodem z zeznań świadków.

KRYTERIA USTALENIA WYSOKOŚCI RENTY:

Przepis ten przyznaje prawo do renty osobom:

-wobec których zmarły w wypadku miał obowiązek alimentacyjny przewidziany ustawowo.

-bliskim na rzecz których zmarły dobrowolnie i stale przeznaczał środki na utrzymanie, jeżeli przemawiają za tym zasady współżycia społecznego.

Obowiązek alimentacyjny wynika z przepisów Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego.

Roszczenie o rentę przysługuje poszkodowanemu, uprawnionemu do renty wobec zakładu ubezpieczeń który ponosi odpowiedzialność cywilną za sprawcę zdarzenia (ew. Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub Polskie Biuro Ubezpieczycieli Komunikacyjnych(.

Jest to renta oddzielna od renty rodzinnej, jednak przyznanie renty z ZUS lub KRUS ma wpływ na przyznanie i wymiar renty z OC przez Sąd.

I PK 298/07 - Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2008 r.

Przyznanie renty rodzinnej wypadkowej z ubezpieczenia społecznego nie przesądza o zasadności roszczeń uzupełniających na podstawie Kodeksu cywilnego.

Roszczenie o zasądzenie renty ma charakter odszkodowawczy, ma na celu kompensować korzyści, jakie uprawniony utracił przez śmierć poszkodowanego a oparte jest w budowie na roszczeniu alimentacyjnym, przewiduje podobne kryteria wymiaru.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2004 r. II CK 360/02

1. Celem renty odszkodowawczej, o jakiej mowa w art. 446 § 2 k.c., jest naprawienie szkody polegającej na tym, że uprawniony do alimentów nie może ich uzyskać wobec śmierci zobowiązanego. Osoba odpowiedzialna za szkodę powinna zatem zapłacić odszkodowanie odpowiadające kwocie, jaką zobowiązany alimentował uprawnionego.

2. Inne są przesłanki zasądzenia renty, określonej w art. 446 § 2 k.c., a inne względy decydują o przyznaniu i wysokości odszkodowania, o jakim mowa w art. 446 § 3 k.c.

Odszkodowanie wiąże się z pogorszeniem sytuacji majątkowej uprawnionego. To pogorszenie wyrównuje renta odszkodowawcza.

3. Nie wysokość opodatkowanych zarobków decyduje przy obliczaniu renty, o której mowa w art. 446 § 2 k.c., lecz możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego.

4. Jedynie dokument urzędowy stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo zaświadczone (art. 244 § 1 k.p.c.). Inne dokumenty, w tym zeznania podatkowe czy też zaświadczenia pracodawcy prywatnego, takiego waloru nie mają i stanowią dowód równorzędny z dowodem z zeznań świadków.

Uprawnionych do renty wymieniają poszczególne przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego, które przewidują obowiązek alimentacyjny:

-małżonków wobec siebie i swoich dzieci,

-przysposabiającego wobec przysposobionego,

-rodzeństwa wobec siebie,

-wnuków wobec dziadków, dziadków wobec wnuków,

Wyrok SN z dnia 24 sierpnia 1990 r., I CR 422/90,

Nie ma znaczenia dla żądania renty faktyczne wykonywanie lub niewykonywanie obowiązku alimentacyjnego przez zmarłego.

Oznacza to że, nawet gdy ojciec unikał płacenia alimentów na dzieci, to i tak sytuacja taka nie przekreśla prawa dzieci do renty z OC.

Prawo do renty na podstawie art. 446 § 2 zdanie pierwsze k.c. ma małżonek, który przed śmiercią swojego współmałżonka nie pracował zarobkowo i to bez względu na swoją zdolność do samodzielnego utrzymania się.

Wyrok SN z dnia 24 sierpnia 1990 r., I CR 422/90.

Obowiązek alimentacyjny między małżonkami na podstawie art. 27 k.r.o. ma charakter bezwzględny i nie uchyla go zdolność małżonka do samodzielnego utrzymania się z pracy zarobkowej lub prowadzonej działalności gospodarczej.

Okoliczności zdolności małżonka do samodzielnego utrzymania mogą mieć jednak wpływ na zakres tego obowiązku.

Podobnie, prawa do renty nie wyłącza sytuacja gdy renty domaga się małżonek zdolny do samodzielnego utrzymania i wykonujący pracę zarobkową, który stracił współmałżonka prowadzącego dom, ale niepracującego zarobkowo.

Prawo dziecka do renty nie jest wyłączone przez fakt niezarobkowania zmarłego rodzica, a obowiązkiem sądu jest ustalenie wysokości należenej renty z tego tytułu.

Dodatkowo do renty uprawnione są osoby bliskie zmarłego, którym dostarczał dobrowolnie i stale środków utrzymania.

Należy przyjąć, jak podaje nauka prawa cywilnego że, chodzi o osoby bliskie czyli:

-pozostające faktycznie w bliskich stosunkach uczuciowych ze zmarłym,

-niezależnie od istnienia lub braku więzi rodzinnych (pokrewieństwa, powinowactwa)

-niezależnie od płci.

Do takich osób jak najbardziej trzeba zaliczyć:

-konkubenta,

-wychowanka,

-członków rodziny zastępczej,

-osobę, z którą zmarłego łączyły bliskie więzi przejawiające się we wspólnym, wieloletnim prowadzeniu gospodarstwa domowego

Środki utrzymania to wszelkie świadczenia służące zaspokojeniu potrzeb:

-żywieniowych,

-odzieżowych,

-mieszkaniowych,

-edukacyjnych,

-kulturalnych,

-zdrowotnych,

-wypoczynku itp.

Wyrok SN z dnia 2 grudnia 1970 r., II CR 541/70.

Negatywnie należy ocenić w świetle zasad współżycia społecznego zasądzenie renty, gdyby kompensowała świadczenia zmarłego na rzecz jego konkubenta, dostarczane z uszczerbkiem dla najbliższych członków rodziny zmarłego.