Odszkodowania za represje komunistyczne, przesłanki ustalania wysokości zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

II AKa Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 28 listopada 2024 r.

,,Ewentualne krzywdy, jakich ojciec wnioskodawczyń miał doznać po wyjściu z więzienia, w szczególności związane z nagabywaniem go przez UB do współpracy, nie mogły mieć znaczenia przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia, które związane musi być ściśle z pozbawieniem wolności i musi pozostawać w adekwatnym związku przyczynowym z pozbawieniem wolności,,.

,,Sąd apelacyjny pragnie wskazać, że w każdej sprawie o odszkodowanie i zadośćuczynienie z ustawy rehabilitacyjnej przed zbadaniem przesłanek związanych z ustaleniem szkody i krzywdy należy kategorycznie przesądzić, że wnioskodawca w okresie od dnia (...) r. do dnia (...) r. nie prowadził działalności, która byłaby zaprzeczeniem działalności na rzecz niepodległego bytu P. P.

Zagadnienie to nabiera szczególnego znaczenia, gdy dokumentacja zgromadzona przez Instytut Pamięci Narodowej zawiera materiały mogące wskazywać na taką działalność, tak jak miało to miejsce w niniejszym przypadku.

Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 5 ustawy rehabilitacyjnej osobom, które w jakimkolwiek okresie od dnia (...) r. prowadziły działalność, która była zaprzeczeniem działalności na rzecz niepodległego bytu P. P., nie przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia, którego stwierdzono nieważność, albo decyzji o internowaniu, która z mocy prawa została uznana za nieważną; bez znaczenia jest przy tym to, czy działalność taka miała miejsce przed, czy też po wydaniu takiego orzeczenia albo decyzji (patrz postanowienie z 22 lutego 2012 r., IV KK 166/11, OSNKW 2012/5/52; wyrok SA w Katowicach z 13 stycznia 2011 r., II AKa 429/10, LEX nr 785461).

W niniejszej sprawie bezspornym było, natomiast, że prawomocnym postanowieniem z (...). w sprawie (...) Sąd Okręgowy w Z. stwierdził nieważność wydanego wobec Z. J. wyroku z (...) w sprawie o sygn. akt (...) w której to sprawie ojciec wnioskodawczyń Z. J. był zatrzymany (...), a następnie od dnia (...) tymczasowo aresztowany, a następnie do dnia (...) odbywał orzeczoną tym wyrokiem karę łączną 5 lat pozbawienia wolności.

Wbrew zarzutom skarżącego w niniejszej sprawie brak było podstaw do ustalenia, że w wyniku pozbawienia wolności, w szczególności panujących w zakładzie karnym ciężkich warunków i złego traktowania, co Sąd I instancji prawidłowo ustalił, znacząco pogorszył się stan zdrowia ojca wnioskodawczyń, przebył on "chorobę więzienną" i doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu, co powodowało konieczność zwiększenia sumy zadośćuczynienia. Żadne dokumenty ani nawet zeznania świadków nie wskazywały na to, aby ojciec wnioskodawczyń doznał w wyniku pozbawienia wolności trwałego uszczerbku na zdrowiu. Uszczerbku tego nie można było natomiast bezspornie ustalić w oparciu o teoretyczne rozważania przy udziale biegłego historyka IPN czy biegłego z zakresu medycyny sądowej.

Nie było natomiast konieczności słuchania wnioskodawczyń w obecności biegłego historyka zwłaszcza, że nie jest zrozumiałe w jakim celu wnioskodawczynie miałyby zadawać pytania biegłemu i co w wyniku tego przesłuchania chciałyby uzyskać. Wiadomości historyczne są znane Sądowi zarówno I instancji jak i Sądowi apelacyjnemu z urzędu i nie ma konieczności przeprowadzania na te okoliczności dowodu z opinii biegłego historyka. Opinia biegłego historyka wbrew zarzutom nie pomogłaby dokonać zindywidualizowanej oceny krzywd ojca wnioskodawczyń, gdyż badania naukowe nie dotyczą konkretnych osób, a ze swej natury są uogólnione. Stąd Sąd I instancji nie naruszył więc przepisów art. 167k.p.k., 191k.p.k., ani 170k.p.k., ani art. 410k.p.k. Z tych też powodów Sąd apelacyjny oddalił wniosek o zawarty w apelacji o przesłuchanie wnioskodawczyń w obecności biegłego historyka IPN i przeprowadzenie dowodu z opinii takiego biegłego.

Zasądzona kwota natomiast zadośćuczynienia nie jest w ocenie Sądu odwoławczego zaniżona, a jest adekwatna do rozmiaru doznanej przez wnioskodawcę krzywdy. Uwzględnia w sposób należyty również czas bezprawnego pozbawienia wolności. Kwestionowane zadośćuczynienie mieści się w granicach sędziowskiego uznania i oceniane obiektywne, na ile jest to możliwe, nie może być uznane za niesprawiedliwe. Stanowi wystarczającą rekompensatę doznanej krzywdy.

Zasądzenie na rzecz każdej z wnioskodawczyń (3 córki) kwot po 55.677,20 zł z tytułu odszkodowania (łącznie kwoty 167.031,60 zł) i kwot po 150.164,60 zł (łącznie kwoty 450.493,80 zł) z tytułu zadośćuczynienia wraz z odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty i oddalenie wniosku o przyznanie zadośćuczynienia i odszkodowania ponad zasądzone kwoty.

Darmowe porady prawne w sprawach o odszkodowanie za represje:

Kancelaria Radcy Prawnego Sławomira Morlewskiego pomaga osobom bliskim poszkodowanym przez represje komunistyczne uzyskać odpowiednie odszkodowanie z ustawy lutowej. Odszkodowanie za represje ma być rekompensatą za walkę o wolność Polski, działalność w podziemiu niepodległościowym. W ramach naszej działalności poszkodowanym udzielamy darmowych porad prawnych w sprawach o odszkodowanie za represje. Darmowych porad prawnych udziela zawsze Radca Prawny, Adwokat, mający odpowiednią wiedzę i doświadczenie.

W ramach darmowych porad prawnych w sprawach o odszkodowanie za represje komunistyczne dowiesz się:

-Jakie odszkodowanie za represje można uzyskać w danych okolicznościach,

-Jakie są etapy działania w sprawie o odszkodowanie za represje komunistyczne,

-Jakie dokumenty są niezbędne w sprawie o odszkodowanie za represje komunistyczne,

-Dlaczego tak ważna jest dokumentacja z Instytutu Pamięci Narodowej,

-Kto może i dlaczego dostać odszkodowanie za represje,

-Stwierdzenie nieważności orzeczeń z okresu PRL, dlaczego jest tak ważne,

-Kto może dostać odszkodowanie za działalność w AK, NSZ, B.Ch., WIN, za zesłanie na Syberię lub w głąb ZSRR.

-Jakie są koszty prowadzenia sprawy o odszkodowania z ustawy lutowej,

-Jaki jest twój osobisty udział w sprawach sądowych o odszkodowanie za represje,

-Jakie Sądy są właściwe w sprawach o odszkodowanie za represję.

Sprawy o odszkodowanie za represje prowadzimy w całym kraju. Odszkodowaniami zajmujemy się od 16 lat. Zapraszamy do kontaktu.