Co oznacza przyczynienie się poszkodowanego do wypadku?

Zgodnie z art. 362 Kodeksu cywilnego w przypadku, gdy poszkodowany swoim postępowaniem – działaniem lub brakiem działania – doprowadził do powstania szkody bądź wpłynął na jej rozmiar, kwota należnego mu odszkodowania może zostać proporcjonalnie zmniejszona, zależnie od konkretnej sytuacji oraz poziomu winy obu stron. Innymi słowy, nawet jeśli osoba nie została uznana za sprawcę wypadku, to jej nieodpowiedzialne czy nieostrożne zachowanie może zostać uznane za współprzyczynę szkody i skutkować częściową odpowiedzialnością.

Nie każda forma niewłaściwego zachowania oznacza automatycznie przyczynienie się, ale istnieją typowe przypadki, w których ten mechanizm bywa stosowany. Zalicza się do nich sytuacje, w których poszkodowany:

• postępował w sposób odbiegający od powszechnie akceptowanych norm bezpieczeństwa,
• nie podjął działań, które mogłyby zminimalizować skutki zdarzenia,
• przyczynił się do powstania szkody przez zlekceważenie zasad ostrożności.

Przykłady takich zachowań to:

• jazda rowerem z telefonem komórkowym w dłoni,
• prowadzenie samochodu po spożyciu alkoholu,
• znaczne przekroczenie prędkości w miejscu o ograniczonej widoczności,
• niepodjęcie manewru obronnego (np. zjazdu na pobocze), mimo realnej możliwości uniknięcia kolizji.

W każdej z wymienionych sytuacji można uznać, że gdyby poszkodowany zachował się prawidłowo, to do szkody mogłoby w ogóle nie dojść lub byłaby ona mniej dotkliwa.

Przy rozpatrywaniu roszczeń ubezpieczyciel sprawcy wypadku (OC) zwraca szczególną uwagę na ewentualne uchybienia po stronie poszkodowanego. Jeżeli zostanie uznane, że zachowanie tej osoby miało znaczenie dla zaistnienia szkody albo zwiększenia jej skutków, może dojść do pomniejszenia należności odszkodowawczej. Przede wszystkim w praktyce funkcjonuje rozróżnienie na dwa typy:

• przyczynienie się do samego wystąpienia szkody,
• przyczynienie się do pogłębienia szkody.

Podjęcie decyzji o zmniejszeniu odszkodowania powinno jednak wynikać z konkretnej analizy przypadku i musi być oparte na istnieniu wyraźnego powiązania pomiędzy postępowaniem poszkodowanego a skutkami zdarzenia. Niestety wciąż zbyt częstą praktyką jest pomijanie tego etapu przez ubezpieczycieli i ograniczanie się do wskazania niewłaściwego zachowania jako podstawy do obniżenia świadczenia. W takich przypadkach nie należy się poddawać – w naszej kancelarii każdego dnia walczymy z zaniżonymi odszkodowaniami z OC, dążąc do wypłaty stosownej kwoty na rzecz naszych Klientów.

Stopień przyczynienia zawsze ustala się indywidualnie, na podstawie pełnego obrazu sytuacji – zarówno w kontekście samego wypadku, jak i wydarzeń, które go poprzedzały. Nie stosuje się tu uniwersalnych tabel ani stałych procentów. Każda sprawa jest oceniana osobno, z uwzględnieniem szczegółowych okoliczności.

W praktyce oznacza to, że przy obliczaniu wysokości odszkodowania bierze się pod uwagę:

• czy dane zachowanie rzeczywiście miało wpływ na szkodę,
• jak duży był ten wpływ w stosunku do całego zdarzenia,
• na ile można przypisać poszkodowanemu winę za taki stan rzeczy.

Dopiero po tej analizie możliwe jest wskazanie procentowego zmniejszenia wypłaty.

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem samo przyczynienie się do powstania szkody nie może całkowicie wykluczyć prawa poszkodowanego do odszkodowania. Jedynie sytuacja, w której osoba poszkodowana była wyłącznym sprawcą zdarzenia – czyli jej działanie stanowiło jedyną przyczynę szkody – może skutkować odmową wypłaty.

Gdy ubezpieczyciel stwierdzi, że doszło do przyczynienia się, stosuje odpowiednie pomniejszenie wypłacanego odszkodowania z OC sprawcy. Wielu towarzystwom ubezpieczeniowym zdarza się jednak nadużywać tej formuły, co prowadzi do rażąco zaniżonych odszkodowań, które nie są w stanie realnie pokryć kosztów. Sprawdź, co możesz zrobić w tej sytuacji!

Masz pełne prawo nie zgadzać się z decyzją ubezpieczyciela sprawcy odnośnie do kwoty odszkodowania. Masz prawo odwołać się od tej decyzji, a praktyka i orzecznictwo wskazują, że z dużym prawdopodobieństwem możesz liczyć na wyższą kwotę niż pierwotnie proponowana. Ubezpieczyciel musi jasno przedstawić argumenty i uzasadnienie dla swojej decyzji – zwłaszcza w zakresie wskazania istnienia związku przyczynowego między zachowaniem poszkodowanego a szkodą. Możliwe, że jego argumentacja pozostawia pole do wątpliwości, dlatego warto skorzystać ze wsparcia radcy prawnego czy adwokata specjalizującego się w dochodzeniu odszkodowań powypadkowych.

W razie braku porozumienia z ubezpieczycielem można dochodzić swoich praw na drodze sądowej – w zakładce Nasze sprawy znajdziesz przykłady postępowań z informacjami, jakie kwoty świadczeń otrzymali nasi Klienci. Zapraszamy do kontaktu!