8 100 000zł odszkodowania za represje komunistyczne, Wyrok SA w Warszawie.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2024 r. II AKa 176/24:

,,Rozmiar krzywdy wynikał przede wszystkim z długotrwałego pozbawienia wolności, bo trwającego łącznie 7 lat i 8 miesięcy. Negatywne przeżycia związane z pozbawieniem wolności w szczególności wynikały z jego warunków, zwłaszcza w okresie trwającego rok śledztwa, prowadzonego przez odznaczającego się okrucieństwem funkcjonariusza Trafnie jednakże apelacje podnoszą oczywistą rażącą nadmierność zasądzonej na rzecz wnioskodawców kwoty 15.000.000 zł zadośćuczynienia zarówno w realiach tej sprawy, jak i na tle warunków stopy życiowej polskiego społeczeństwa. Należało ją obniżyć zasądzając na rzecz każdego z wnioskodawców po 2.500.000 zł,,.

,,Prokurator zakwestionował jednak przyznaną jako zadośćuczynienie za doznaną przez H. K. (2) krzywdę kwotę ustaloną przez Sąd Okręgowy na 15 000 000 zł. Należy zgodzić się z twierdzeniem skarżącego prokuratora, że w realiach przedmiotowej sprawy jest ona rażąco wygórowana, a tym samym nie spełnia funkcji kompensacyjnej i prowadzi do wyjątkowo nadmiernego i bezpodstawnego wzbogacenia wnioskodawców. Trafnie bowiem wskazał, że zasądzona kwota jest "wręcz niespotykana w dotychczasowym orzecznictwie w zakresie zadośćuczynień przyznawanych na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 lutego 1991 r." (str.7 apelacji). Twierdzenie to o tyle należało wziąć pod uwagę, że Sąd odwołał się w uzasadnieniu do kryteriów wypracowanych w orzecznictwie. Przypomnieć trzeba, że z racji obowiązywania ustawy od 1991 r., jest ono bardzo obszerne.

Z prawidłowych ustaleń Sądu wynika, że rozmiar krzywdy wynikał przede wszystkim z długotrwałego pozbawienia wolności, bo trwającego łącznie 7 lat i 8 miesięcy.

,,Negatywne przeżycia związane z pozbawieniem wolności w szczególności wynikały z jego warunków, zwłaszcza w okresie trwającego rok śledztwa, prowadzonego przez odznaczającego się okrucieństwem funkcjonariusza, w toku którego H. K. (2) torturowano. W okresie pierwszego tygodnia był on przetrzymywany w karcerze w warunkach uniemożliwiających wyprostowanie ciała, w ciemności, wilgoci, brudzie i fetorze (str.5 i 8 uzasadnienia). W czasie śledztwa w czasie przesłuchań stosowano wobec niego bicie, sadzanie na odwróconym stołku, czy całonocne tzw. stójki. (str.10)

Warunki pobytu w czasie aresztowania i później odbywania kary także były drastycznie ciężkie, co Sąd I instancji ustalił na podstawie dowodów w tej sprawie, jak też odwołując się do faktów notoryjnych dotyczących warunków panujących w poszczególnych więzieniach w okresie "stalinowskim", odzwierciedlając w uzasadnieniu warunki panujące w kolejnych więzieniach, w których przetrzymywany był H. K. (2).

Trafnie też wskazał Sąd Okręgowy na cierpienia wywołane stosowaną w okresie śledztwa presją psychiczną nastwioną na wydobycie określonych zeznań, poprzez szantaż aresztowaniem żony i odebraniem syna.

Jako element tortur Sąd wskazał także na stosowane w czasie pobytu w celi pawilonu X, pozorowane wyprowadzania na egzekucję (str.9). Zaznaczyć jednak trzeba, że ustalony okres tego pobytu trwał 2 miesiące i 5 dni - od dnia skazania H. K. (2) wyrokiem Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie z dnia 23 stycznia 1950 r. w sprawie, Nr Sr. 26/5 na karę śmierci, pozbawienie praw publicznych i przepadek całego mienia.

Z dniem 17 marca 1950 r. wyrok ten stał się prawomocny, zatem przez 11 dni, bo do dnia 28 marca 1950, kiedy Prezydent PRL B. B. zamienił orzeczoną karę śmierci na karę dożywotniego więzienia, istniał stan, który opisał Sąd.

,,W bezpośrednim związku z wieloletnim uwięzieniem w opisanych warunkach pozostawały zdrowotne dla represjonowanego H. K. (2) skutki w postaci gruźlicy, na którą zapadł w więzieniu, jak też oczywiste skutki psychiczne. Podobnie trafnie ustalono skutki związane z rozdzieleniem z rodziną i związane z tym cierpienia psychiczne.

Odnosząc się do twierdzenia skarżącego prokuratora o konieczności uwzględnienia przy szacowaniu krzywdy faktu, że "sam H. K. (2), wiedząc, że należą mu się pieniądze, sam o nie nigdy nie wystąpił", w ocenie Sąd Apelacyjnego i w zgodzie z obowiązującymi przepisami nie może zostać uwzględnione. Zarówno z ustaleń Sądu, jak i apelacji skarżącego wynika, że represjonowany prezentował w życiu patriotyczną niezłomną i honorową postawę. Choć zmarł dopiero 19 lutego 2007 r., czyli 16 lat od wprowadzenia ustawy rehabilitacyjnej, nigdy istotnie wniosku nie złożył. (str.6 apelacji). Akt ten wpisuje się w jego postawę w sposób oczywisty. Nie sposób więc czynić z niego zarzutu, pomniejszając jego krzywdę a w konsekwencji jej realny wymiar w postaci zadośćuczynienia.

Natomiast w kontekście wywodu o przejściu uprawnień represjonowanego, wobec jego śmierci, na wnioskodawców, trzeba przypomnieć, że krzywdę określa się według kryteriów obiektywnych, odnosząc się do subiektywnych przeżyć represjonowanego. Podkreślić więc trzeba, że nie mają dla niej znaczenia odczucia i doznania krzywdy wnioskodawców, nawet gdyby je w związku z represją ponieśli, o ile nie mają bezpośredniego związku z krzywdą samego represjonowanego. Opisane przez Sąd I instancji następstwa, oparte natomiast zostały także na odczuciach krzywdy przez wnioskodawców,,.

,,Nie znalazły akceptacji Sądu odwoławczego wywody apelacji reprezentanta Skarbu Państwa dotyczące kryteriów szacowania utraconych korzyści, w tym damnum emergens i lucrum cessans (str.5-6 apelacji), skoro Sąd Okręgowy nie orzekał w zakresie odszkodowania. Natomiast skutki w postaci niemożność zdobycia wykształcenia i rozwijania się, podjęcia pracy w wybranym przez siebie zawodzie, adekwatnym do potencjału intelektualnego i zainteresowań Sąd I instancji uznał jako element krzywdy.

Trafnie natomiast obie apelacje podnoszą oczywistą rażącą nadmierność zasądzonej na rzecz wnioskodawców kwoty 15 000 000 zł zadośćuczynienia zarówno w realiach tej sprawy, jak i na tle warunków stopy życiowej polskiego społeczeństwa.

Uznając zasądzoną kwotę za rażąco niewspółmiernie wygórowaną, a tym samym nie spełniającą funkcji kompensacyjnej i w konsekwencji mogącą prowadzić do wyjątkowo nadmiernego i bezpodstawnego wzbogacenia wnioskodawców, należało ją obniżyć zasądzając na rzecz każdego z wnioskodawców: H. K. (1), T. K. i M. K., po 2 500 000 zł jako kwoty odpowiedniej w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Uwzględniono przy tym wyżej wskazane - okoliczności wykonywania kary pozbawienia wolności, jej czas i natężenie krzywd oraz cierpień odniesionych w czasie pozbawienie wolności, oraz skutki wywołane przez pozbawienie wolności a także aktualne warunki i stopę życiową polskiego społeczeństwa,,.

,,Uznając zasadność zarzutów obu apelacji w zakresie rażącej nadmierności zasądzonej na rzecz wnioskodawców kwoty - 15 000 000 zł zadośćuczynienia zarówno w realiach tej sprawy, jak i na tle warunków stopy życiowej polskiego społeczeństwa, należało ją obniżyć.

Uznając zasądzoną kwotę za rażąco niewspółmiernie wygórowaną, a tym samym nie spełniającą funkcji kompensacyjnej i w konsekwencji mogącą prowadzić do wyjątkowo nadmiernego i bezpodstawnego wzbogacenia wnioskodawców, należało ją obniżyć i zasądzić na rzecz każdego z wnioskodawców: H. K. (1), T. K. i M. K., po 2 500 000 zł jako kwoty odpowiedniej w rozumieniu art. 445 § 1 k.c. Uwzględniono przy tym wyżej wskazane - okoliczności wykonywania kary pozbawienia wolności, jej czas i natężenie krzywd oraz cierpień odniesionych w czasie pozbawienie wolności, oraz skutki wywołane przez pozbawienie wolności a także aktualne warunki i stopę życiową polskiego społeczeństwa,,.

,,Zgodne z treścią art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego - koszty postępowania ponosi Skarb Państwa,,.

Sąd Apelacyjny w Warszawie – Właściwość Miejscowa:

Sąd Apelacyjny w Warszawie obejmuje obszar właściwości Sądu Okręgowego w Warszawie i Sądu Okręgowego Warszawa - Praga w Warszawie.

Jednostki podległe Sądowi Okręgowemu w Warszawie to :

Sąd Rejonowy w Grodzisku Mazowieckim,

Sąd Rejonowy w Pruszkowie,

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Mokotowa w Warszawie,

Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie,

Sąd Rejonowy w Piasecznie,

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie,

Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie,

Jednostki podległe Sądowi Okręgowemu Warszawa-Praga w Warszawie to:

Sąd Rejonowy w Legionowie,

Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim,

Sąd Rejonowy w Otwocku,

Sąd Rejonowy w Wołominie,

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ.

Darmowe porady prawne odszkodowania za represje:

Nasza Kancelaria Radców Prawnych i Adwokatów udziela poszkodowanym darmowych porad prawnych w sprawach o odszkodowania po wypadku drogowym (ciężkie urazy ciała, śmierć bliskich osób) oraz w sprawach o odszkodowanie za represje komunistyczne.

W ramach darmowych porad prawnych w sprawach o odszkodowanie za represje komunistyczne dowiesz się bezpłatnie:

-ile trwa sprawa o odszkodowanie za represje komunistyczne,

-za jakie represje przysługuje odszkodowanie z ustawy lutowej,

-jakie są etapy wystąpienia o odszkodowanie za represje,

-jak ważna jest pomoc Radcy Prawnego, Adwokata w dokładnym przygotowaniu dokumentacji i poszkodowanych do rozpraw sądowych,

-komu przysługuje prawo starania się o odszkodowanie za represje stalinowskie,

-jakie są koszty sprawy o odszkodowanie za represje,

-jakie są przesłanki uzyskania odszkodowania z ustawy lutowej,

-kto może dostać odszkodowanie za zesłanie na Syberię, w głąb ZSRR,

-jakie są kryteria ustalania wysokości odszkodowania za represje z ustawy lutowej,

-dlaczego stwierdzenie nieważności komunistycznych wyroków jest takie ważne,

-jaki sąd jest właściwy w sprawie o unieważnienie wyroku i w sprawie o odszkodowanie,

-jakie dokumenty z IPNu są ważne by uzyskać wysokie odszkodowanie,

-jakie okoliczności trzeba podnieść w sprawie o odszkodowanie,

-co wpływa na wysokość odszkodowania za represje,

-dlaczego doświadczenie w procesach o odszkodowanie jest bardzo ważne,

-jaki jest koszt naszej pomocy i pobierane wynagrodzenie prowizyjne.